Diyalektik Davranış Terapisi Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir?

Diyalektik davranış terapisi (DDT) son yılların en popüler bireysel terapi türlerinden biridir. Bu terapi çeşidi aslında bilişsel davranışçı terapinin (BDT) daha gelişmiş ve özel bir biçimidir. Ancak yine de kendine özgü bazı ilke ve uygulamalarından bahsetmek mümkün. Bu terapi özellikle stresle başa çıkma, duygusal düzenleme ve kişilerarası ilişkileri geliştirme becerileri söz konusu olduğunda oldukça faydalıdır. Ayrıca borderline kişilik bozukluğu ve intihar eğilimleri gösteren bireylerde de etkili bir terapi çeşididir. Bu nedenle diyalektik davranış terapisi nedir konusu psikoloji dünyasında önemli bir merak konusudur.

Kısaca ifade edecek olursak, diyalektik davranış terapisinin temel ilkesi, kişinin zıt veya çelişik duygular, düşünceler veya davranışlar arasında bir denge kurmasıdır. Terapi sürecinde kişi, kendisini olduğu gibi kabul etmeyi öğrenir. Aynı zamanda da düşünce ve davranışlarında gerekli değişiklikleri yapma motivasyonu elde eder. Bu dengeyi sağlama becerisi geliştikçe, sorunlarla başa çıkma gücü artar. Bu bakımdan DDT, bireysel terapi türleri ve özellikleri arasında benzersiz bir yere sahiptir. Diyalektik davranış terapisi nedir konusu da bu yüzden çokça merak uyandırır. Kendini herkesten üstün görme hastalığı ve benzeri durumlarda diyalektik davranış terapisinin faydaları oldukça fazladır.

Tarihsel açıdan baktığımızda, diyalektik davranış terapisinin kurucusu Dr. Marsha Linehan’dır. Nitekim Linehan, bu terapi yaklaşımını özellikle borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerin tedavisi için geliştirmiştir. Bilişsel davranışçı terapinin temel ilkelerini benimseyen bu terapi, diyalektik yaklaşımıyla daha bütüncül ve esnek bir bakış açısına sahiptir. Özellikle beceri eğitimini ön planda tutan diyalektik davranış terapisinde geçmiş deneyimler yerine şimdiki zaman ve mevcut psikolojik sorunlar ön plandadır. Bu da kişinin psikolojik sorunlarla daha etkin şekilde mücadele etmesine yardımcı olur. Ki bu nokta, diyalektik davranış terapisi nedir konusunda önemli bir özelliktir.

Diyalektik Davranış Terapisinin Temel Özellikleri Nelerdir?

Diyalektik davranış terapisi, özellikle duygusal düzensizliklerin ve yoğun stresin yönetiminde oldukça başarılı bir psikoterapi yöntemidir. Nitekim bu terapi, bireyin zıt veya çatışan duygu ve düşünceler arasında denge kurmasına katkı sağlar. Bu bakımdan başta borderline kişilik bozukluğu tedavisi olmak üzere birçok psikolojik sorunun yönetiminde oldukça etkili bir yaklaşımdır. Diyalektik davranış terapisi nedir diye merak edenler için bu terapinin temel özelliklerini kısaca şu şekilde ifade etmek mümkün:

• Duygusal düzenleme becerilerini geliştirir: Kişinin yoğun ve karmaşık duygularını tanımasını ve yönetmesini sağlar. Özellikle öfke kontrol problemi olan kişilerde diyalektik davranış terapisi oldukça başarılı sonuçlar verir.

• Diyalektik yaklaşımı benimser: Terapi, zıt görüşler veya davranışlar arasında uzlaşma ve denge kurmayı teşvik eder. Böylelikle kişi hem kendini kabul eder hem de değişim için adımlar atar.

• Kişisel kabul ve değişim dengesi kurar: Diyalektik davranış terapisi, kişinin kendini olduğu gibi kabul etmesini sağlar. Ancak bunu yaparken zararlı davranışların değişimini teşvik eder. Ki bu da diyalektik davranış terapisi nedir konusunda kritik noktalardan biridir.

• Beceri eğitimini ön planda tutar: Danışana problem çözme, stres yönetimi ve kişilerarası beceriler öğretir. Nitekim bu beceriler, günlük yaşamda terapinin kalıcı faydalar sağlamasında kilit rol oynar.

• Krizlere müdahale desteği sağlar: Terapistler, seanslar dışında da danışanlara telefon veya mesaj yoluyla destek verir. Bu yaklaşım, kriz anlarında kişinin yalnız kalmasını önler.

• Şimdiki zamana yoğunlaşır: Geçmişe yoğunlaşmak yerine mevcut sorunlar ve semptomlar üzerinde durur. Böylelikle danışanın bugün yaşadığı zorluklara çözüm bulur. Ki bu da diyalektik davranış terapisi nedir konusu bağlamında önemli bir diğer noktadır.

• Kişiye özgü terapi planları oluşturur: Her bireyin ihtiyaçlarına özel terapi planları geliştirir. Terapi kliniği içinde veya online tedavi sürecinde ilerleme böylelikle danışanın güçlü ve zayıf yönlerine en uygun şekilde gerçekleşir.

• Kişilerarası iletişim becerilerini geliştirir: Terapide kişi, sağlıklı ve etkili iletişim kurma yollarını öğrenir. Böylelikle ilişkilerinde çatışmalardan uzak durup sorunlarla daha etkili mücadele stratejileri geliştirir.

Diyalektik Davranış Terapisinin Kullanım Alanları Nelerdir?

En genel ifadesiyle diyalektik davranış terapisi, kişilerin zorlayıcı duygusal ve davranışsal sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olan etkili bir terapi yöntemidir. Üstelik kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşıma sahiptir. Bu yüzden birçok alanda kullanıma uygundur. Diyalektik davranış terapisi nedir diye merak edenler için genel olarak ifade edecek olursak, bu terapinin en yaygın kullanım alanları şu şekildedir:

• Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi

• Anoreksiya ve Bulimiya Yeme Bozuklukları

• Alkol ve Madde Bağımlılığı

• Travma Sonrası Stres Bozukluğu

• Duygudurum Bozuklukları