Sosyal Anksiyete Nedir?

Sosyal anksiyete kısaca, sosyal ortamlarda başkaları tarafından yargılanma veya olumsuz değerlendirilme korkusunun yoğun olduğu bir kaygı bozukluğudur. Halk arasında sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete, kişinin sosyal ilişkilerinde sürekli bir kaygı ve korku yaşamasına neden olur. Sosyal fobiye sahip kişiler, hayatın birçok alanında kendilerini eksik ve dışlanmış hisseder.

Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak ifade edecek olursak, sosyal anksiyete bozukluğunun kişi üzerinde farklı etkileri vardır. Bunların başında, sosyal ortamlarda oluşan yoğun kaygı ve korku hali gelir. Bu durum aslında çoğu zaman hiçbir haklı gerekçeye dayanmaz. Ancak kişi sosyal kaygı bozukluğunu kontrol etmekte zorluk çektiği için bu korku ve endişeleri çok daha yoğun şekilde yaşar. 

Sosyal anksiyetenin en önemli fizyolojik belirtileri kalp çarpıntısı, terleme ve titremedir. Bunların yanı sıra baş dönmesi, yüzde kızarma, mide bulantısı gibi belirtiler de fizyolojik açıdan önemli belirtilerdir. Ayrıca seste titreme, kekeleme, donma gibi belirtiler de bu bağlamda önemlidir. Ruh sağlığı için sorun teşkil eden bu belirtilerin türü ve şiddeti kişiden kişiye değişir.

Davranışsal planda sosyal anksiyetenin en önemli belirtisi, sosyal durumlardan uzak durma davranışıdır. Nitekim sosyal kaygı bozukluğu nedeniyle kişi sosyal ilişki kurmaktan kaçınır. Kurduğu ilişkilerde yaşadığı sorunları zihninde tekrar tekrar canlandırır. Olumsuz deneyimlerin yarattığı psikolojik sorunları zihninde büyütür. Bu durum giderek yalnız kalmasına ve yaşam kalitesinin düşmesine yol açar. 

Sosyal Anksiyetenin Nedenleri Nelerdir?

Sosyal anksiyetenin en önemli nedenleri genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerdir. Bunlar arasında genetik nedenler, ailede anksiyete bozukluğu öyküsünden gelir. Bununla birlikte, birinci derece yakınlarında sosyal kaygı bozukluğu olması kişide bu sorunun oluşması için tek başına yeterli değildir.

Biyolojik nedenler arasında beyin yapısı önemli bir faktördür. Nitekim beyindeki amigdala, korku ve kaygı tepkilerini kontrol eder. Aktif bir amigdalaya sahip kişiler, sosyal ortamlarda daha fazla kaygı hisseder. Panik atak belirtileri ve tedavi yöntemleri konusunda bu kişiler daha dezavantajlıdır.

Kişinin yaşadığı sosyal çevre, anksiyete bozukluğunun çevresel etkileri bağlamında önemli bir faktördür. Örneğin alay edilme, istismar veya akran zorbalığı gibi nedenler sosyal anksiyete nedenleri arasında önemli faktörlerdir. Bunların yanı sıra aşırı koruyucu ebeveyn tutumları da sosyal kaygı bozukluğuna yol açan faktörler arasındadır. 

Sosyal Anksiyetenin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisi için en önemli yöntem terapi desteğidir. Başta bilişsel davranışçı terapi olmak üzere bazı terapi yöntemleri sosyal anksiyeteyi kontrol altına almaya katkı sağlar. Psikolojik terapi yoluyla kişi, olumsuz duygu ve düşünce kalıplarını tanıyıp bunları değiştirme becerisi elde eder. 

Tedavi için bir diğer yöntem, nefes egzersizleri ve gevşeme teknikleridir. Kişinin yoga veya meditasyondan faydalanması sosyal anksiyetenin tedavisinde önemli katkılar sağlar. Nefes egzersizleriyle farkındalıklarını artıran kişi, gevşeme teknikleriyle kendisini psikolojik açıdan daha rahat hisseder.

Sosyal anksiyetenin tedavisinde önemli bir diğer yöntem de sosyal beceri eğitimidir. Kişinin sosyal becerilerini geliştiren bu eğitim, sosyal ortamlarda kendisini daha rahat hissetmesine yardımcı olur. Bu eğitimi veren farklı kurumlar vardır. Örneğin okullarda gerçekleşen eğitim seminerleri bu bağlamda önemli bir kaynaktır. Ayrıca çeşitli sivil toplum kuruluşları da sosyal beceri eğitimleriyle bu konuda önemli katkılar sağlar.

Sosyal kaygı bozukluğunun tedavisinde en önemli bir diğer yöntem ise ilaç tedavisidir. Ancak sosyal anksiyeteyi sona erdiren bir ilaç söz konusu değildir. İlaç tedavisinde amaç, kişinin yaşadığı semptomları kontrol altında tutmaktır. Nitekim, bazı durumlarda antidepresanlar ve anksiyolitikler panik atak belirtilerini hafifletmede önemli katkılar sağlar.