Çocuklarda Asperger Sendromu Nedir? Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Asperger sendromu genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar. Nitekim bu bozukluk, geniş bir tanı yelpazesinin bir parçasıdır. Otistik spektrum bozukluğu (OSB) olarak bilinen nörogelişimsel bozukluğun yüksek işlevli türlerinden biridir. Bununla birlikte Asperger belirtileri yaşa ve kişiye bağlı olarak değişir. Bu yüzden tanı ve tedavi yöntemleri farklılık gösterir.

Çocuklarda Asperger sendromu, genellikle 3 dönemde ortaya çıkar. Bunların her birinin kendine özgü belirtileri ve özellikleri vardır. Bu yüzden Asperger sendromu nedir konusu önemli bir merak konusudur. Genel olarak ifade edecek olursak bunlar kısaca şu şekildedir:

Erken çocukluk dönemi: 2 ile 4 yaş arasını kapsayan dönemdir. Bu dönemde belirtiler, çocukların sosyal etkileşim kurmada zorluk çekmeleri ve tekrarlayıcı davranışlarıyla ortaya çıkar. Sınırlı ilgi alanlarına sahip çocuklarda Asperger riski daha yüksektir.
Okul öncesi dönem: 4 ile 6 yaş arası dönemdir. Bu dönemde sosyal iletişim ve etkileşim konusundaki zorluklar daha belirgin şekilde ortaya çıkar. Diğer çocuklarla oyun oynamayı reddetme ve ilişki kurmada zorluk çekme, bu dönemin en önemli belirtileridir. Bu belirtileri yönetmede çocuk ve oyun terapisi uygulamaları oldukça faydalıdır.
Okul çağı ve ergenlik dönemi: 6 ile 18 yaş aralığını kapsayan dönemdir. Bu dönemde belirtiler daha güçlü şekilde ortaya çıkar. Akademik başarıya rağmen sosyal izolasyon ve benzeri belirtiler, kişide Asperger sendromuna yönelik şüpheleri artırır. Ancak kesin tanının konabilmesi için mutlaka uzman psikolog veya psikiyatriste başvurmak gerekir.

Çocuklarda Asperger Sendromu Nedir?

Asperger sendromunun ilk belirtilerini çocukluk döneminde vermesi, çocuklarda Asperger sendromu nedir konusunu doğal bir merak konusu haline getirmekte. Nitekim pek çok ebeveyn, bir çocuğun Asperger sendromu olduğunu nasıl anlarız diye merak etmekte. Psikoloji penceresi ile baktığımızda bu soru bile aslında önemli bir ruh sağlığı sorununa işaret etmekte.

Çocuklarda Asperger sendromunun belirtileri aslında yetişkinlere benzer. Bu belirtiler sosyal etkileşim, iletişim, ilgi alanları ve davranışlarda kendini gösterir. Ancak bu konuda ebeveynlerin daha dikkatli olması gerekir. Çünkü bu tür davranışlar her zaman için Asperger'e işaret etmez. Zeki kişiler bile zaman zaman bu tür sorunlarla karşılaşır. Bu gibi konularda ebeveynlerin sağduyulu hareket etmesi gerekir.

Genel olarak ifade etmek gerekirse, Asperger sendromu olan çocukların iki önemli belirtisi vardır. Bunlardan ilki, zeki olmalarına rağmen sosyal becerilerinin sınırlı olmasıdır. Diğeri ise belli bir konuya aşırı ilgi gösterip aynı davranışı tekrar tekrar yapmak istemeleridir. Bu belirtiler erken çocukluk veya okul öncesi dönemde başlayabilir. Okul çağı ve ergenlik döneminde ise daha güçlü hale gelir.

Aspergerli çocuklarda olağandışı konuşma kalıpları kullanma önemli bir belirtidir. Bu çocuklar genellikle daha az duygulanım gösterir. İlerleyen yaşla birlikte daha çok yalnız vakit geçirmek isterler. Tek bir konuya aşırı ve yoğun ilgi gösterme yönündeki davranışlar yaş ilerledikçe devam eder. Bu çocuklar değişikliklere uyum sağlama konusunda da çeşitli güçlükler yaşar. İlerleyen yıllarda bu durum kaygı, duygudurum bozukluğu veya anksiyete gibi sorunları tetikler.

Asperger sendromu olan çocuklarda en önemli belirtilerden biri de tek taraflı ve monoton konuşma özelliğidir. Bu çocuklar konuşmalarını ayarlamada ve uyum sağlamada zorluk çeker. Ayrıca mizah, espri, ironi gibi konularda da anlama güçlüğüne sahiptir. Çocuklarda Asperger sendromu nedir konusunda bunlar da önemli ipuçlarıdır. Göz teması kurmaktan çekinmeleri ve empati eksikliği, sosyal becerilerini daha da sınırlar. Yaşıtlarıyla sağlıklı ilişkiler kuramayan bu çocuklar, ilerleyen dönemlerde çeşitli ilişki problemleri yaşar.

Asperger Sendromu İlerler Mi?

Asperger'in nedenleri tam olarak bilinmese de genetik ve nörobiyolojik faktörlere bağlı olarak gelişmesi, aslında doğuştan gelen bir bozukluk olduğunu düşündürmekte. Ailesinde otizm spektrum bozukluğu öyküsü olan kişiler bu bağlamda en önemli risk grubudur. Ve bu kişilerde belirtiler erken yaşlarda ortaya çıktığı gibi, tüm yaşam boyunca devam eder. Asperger sendromu nedir ve ilerler mi diye merak edenler için bu önemli bir noktadır.

Ancak yine de Asperger'in ilerleyen veya kötüleşen bir sağlık sorunu olduğunu söylemek güçtür. Çünkü belirtilerin türü ve etkisi, kişinin genel psikolojik durumu ve başa çıkma stratejileriyle yakından ilgilidir. Bu sendrom aslında özü itibariyle sabit bir nörogelişimsel durumdur. Kaynağı bireyin beyin yapısındaki farklılıklar olduğu için belirtiler çevresel faktörlerden bağımsız olarak değişiklik göstermez.

Dahası, doğru bir eğitim süreci ve psikolojik destekle belirtilerin daha az fark edilebilir olmasını sağlamak mümkündür. Destek konusunda yeterli imkana sahip kişiler Asperger'i bir bakıma faydalı bulabilir. Nitekim odaklanma becerisi ve sık tekrar eden davranışları yerine getirme ustalığı, doğru bir yönlendirmeyle bu kişileri farklı alanlarda başarılı kılabilir. Ki bu durum, zeki insanlar için en belirgin özellikler arasındadır. Fakat psikolojik ve çevresel etkenler bazen semptomların şiddetini artırır.

Bu bağlamda örneğin aşırı stres, sevilen bir kişinin kaybı, ani gelişen boşanma gibi olaylar önemli birer risk faktörüdür. Bunların yanı sıra okul veya iş değişikliği, taşınma, sosyal çevreden uzaklaşma gibi konular, Aspergerli çocuklar veya yetişkinler için baş etme stratejileri bağlamında dezavantajlı koşullar yaratır. Asperger sendromu ilerler mi diye merak edenler için bu tür risk faktörleri bir anlamda "ilerleme" nedenidir. Bu gibi durumlarda kişinin mutlaka terapi desteğinden yararlanması gerekir.