Çocuklarda Kaygı Bozukluğu Nedenleri ve Belirtileri

Kaygı aslında yaşam boyu deneyimlenen ve bireysel gelişim sürecinde hem koruyucu hem de uyumsal işlevleri olan bir duygudur. Ancak bazı nedenlerden dolayı kişinin işlevselliğini yitirmesine ve çeşitli sorunlar yaşamasına neden olur. Genel olarak ifade edecek olduğumuzda, çocuklarda kaygı bozukluğu nedenleri ve belirtileri kısaca şu şekildedir:

• Genetik faktörler ve ailedeki kaygı bozukluğu öyküsü

• Beyindeki kimyasal sorunlar

• Maruz kalınan ihmal

• Ebeveynlerin baskıcı tutumları veya tutarsız davranışları

• Alaycı tutumlar ile zorbalık

• Ödül ve ceza sistemi

• Yeni bir kardeşin gelmesi

• Fiziksel veya psikolojik baskılar

• Çevresel faktörler ve travmalar

• Bakıcıların veya öğretmenlerin yanlış tutumları

• Öğrenilmiş davranışlar

Çocuklarda Kaygı Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda kaygı bozukluğu farklı belirtilerle kendisini gösterir. Üstelik belirtilerin yol açtığı sorunlar da çoğu zaman farklıdır. Çocuklarda kaygı bozukluğu nedenleri ve belirtileri hakkında düşünürken farklı birçok etkeni dikkate almak gerekir. Bu yüzden çocuk terapisi alanında uzman desteği bu gibi durumlarda oldukça önemlidir. Genel olarak ifade edecek olursak, bu belirtileri duygusal, fizyolojik ve davranışsal belirtiler şeklinde üç kategoride ele almak mümkün:

Duygusal belirtiler:

• Ruh halinde sinirlilik

• Geçmeyen korku, endişe ve tedirginlik hali

• Panik ve çaresizlik hissi

• Huzursuzluk, tahammülsüzlük ve gerginlik

• Sürekli baş ağrısı ve isteksizlik

• Utanma hissi ve kızarıklık

• Dikkat dağınıklığı ve odaklanma güçlüğü

Fizyolojik belirtiler:

• Kalp atışında ve nefes alıp vermede artış

• Mide ve bağırsak hareketlerinde ani değişim

• Yutkunma güçlüğü ve mide bulantısı

• Kanın kimyasal yapısında değişiklikler

• Boyun ve omuz kaslarında gerilme

• Terleme ve galvanik deri tepkisi

• Avuç içlerinde sürekli soğukluk veya sıcaklık hissi

Davranışsal belirtiler:

• Kaygı yaratan durumlardan kaçma

• Özgüven eksikliği ve yetersizlik hissi

• Düşük özsaygı ve güvensizlik

• Başarısızlık korkusu ve kınanma endişesi

• Hata yapma kaygısı ve tutarsız davranışlar

• Anksiyetenin arttığı durumlarda dona kalma

Belirtileri Doğru Değerlendirmek İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Çocuklar ve ergenlerde kaygı bozukluğu belirtileri çoğu zaman somatik yakınmalarla ilişkilendirilir. Bu nedenle belirtilerin altında yatan sorunlar genellikle gözden kaçar. Bu konuda hata yapmamak için belirtileri bütüncül bir yaklaşımla ele almak gerekir. Ve mutlaka uzman desteğine başvurmak bu noktada kritik önemdedir. Çocuklarda kaygı bozukluğu nedenleri ve belirtileri konusunda bu sayede ihmaller önlenir.

Kaygı bozukluğu belirtilerinden üzüntü, korku veya huzursuzluk gibi duygusal bileşenlerin altında pek çok neden vardır. Örneğin çoğu zaman çocuğun günlük yaşam olayları bu duygulara yol açar. Ancak duygusal belirtilerin kalıcı ve sürekli hale gelmesi kaygı bozuklukları bağlamında önemli bir ipucudur. Benzer bir durum, davranışsal belirtiler için de geçerlidir. Özellikle kaçınma davranışının kalıcı hale gelmesi çocuklarda kaygı bozukluğu türleri ve özellikleri bağlamında önemli bir ipucudur.

Kaygı bozukluğu yaşayan çocuk ve ergenler, bu duyguya yol açan olgu veya olaylardan uzak durma eğilimindedir. Ancak bu tür davranışlar her zaman kaygı yönetim sorununa işaret etmez. Okul ilişkileri ve akran zorbalığı örnekleri de bazen kaçınma davranışını tetikler. Burada önemli bir nokta, çocuğun sergilediği kaçınma davranışının ne kadar süre devam ettiğidir. Bir diğer nokta ise kaçınmanın başka hangi belirtilerle birlikte geliştiğidir. Çocuklarda kaygı bozukluğu nedenleri ve belirtileri bağlamında bu noktaları dikkatle ele almak gerekir.

Duygusal ve davranışsal belirtilerin yanı sıra bilişsel belirtiler konusunda da bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Nitekim kaygı yönetimi sorunu olan çocuklarda güçlü bir başarısızlık beklentisi vardır. Bu çocuklar hep en kötü seçenekleri düşünüp kendilerini mutsuz hisseder. Dolayısıyla, örneğin bir sınavdan kötü not alma beklentisi kaygı bozukluğu tanısı için yeterli değildir. Ancak çocuk tüm derslerden başarısızlık kaygısı duyuyorsa bu önemli bir belirtidir. Çocuklarda kaygı bozukluğu nedenleri ve belirtileri hakkında bunları unutmamalısınız.