Demans Semptomları ve Evreleri Nelerdir?

Demans hastalığının semptomları ve evreleri hemen her yaştan insanın merak ettiği konulardır. Özellikle orta yaş ve üzerinde risk faktörleri artınca bu konuya merak daha fazla artmakta. Demansı tümüyle önlemek mümkün olmasa da semptomları kontrol altında tutmak ve ilerlemeyi yavaşlatmak mümkündür. Bunun için öncelikle demans semptomlarını iyi bilmek gerekir.

Demansın En Önemli Semptomları Nelerdir?

Demans hastalığı çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Bunlar arasında en önemlilerini kısaca şu şekilde ele almak mümkün:

Hatırlama Güçlüğü: Demansın en önemli semptomlarından biri hatırlama güçlüğüdür. Hastalığın ileriki aşamalarında bu güçlük daha ileri düzeye ulaşır.
Yeni Bilgileri Unutma: Demans hastaları uzak geçmişi iyi hatırlarken yeni öğrendikleri bilgileri hızlıca unuturlar. Bu nedenle yeni bir şey öğrenmekte ciddi güçlükler yaşarlar.
Muhakeme Yeteneğinin Kaybı: Demans hastalarının yaşadığı hatırlama güçlüğü, kendilerini geçmişte hissetmelerine neden olur. Kişiler ve olaylar arasında yeni bağlantılar kurmakta zorluk çekerler.
Yakınları Tanımama veya İsimleri Karıştırma: Demansın orta ve ileri evre semptomlarından biridir. Hafıza ve muhakeme yeteneğini kaybeden kişiler bu sorunları yaşar.
İletişim ve Dil Becerilerinde Zayıflama: Demans hastalarının yaşadığı zihinsel ve bilişsel sorunlar arasında en önemlilerinden biri bu zayıflamadır. İleri evre demans hastaları iletişim kurma ve dil kullanma becerilerinde ciddi zorluklar yaşar.
Dikkat ve Odaklanma Güçlüğü: Demansın hemen her türünde hasta, dikkatini belli bir noktaya odaklamakta zorluk çeker. Dikkatinin sürekli dağılması nedeniyle hastalar işlerini sonuna kadar devam ettiremezler.
Sorun Çözme ve Sosyal Organizasyon Becerilerinde Zayıflama: Demans hastalarının sorun çözme ve sosyal organizasyon becerileri zaman içinde zayıflar. Bu yüzden başkalarının bakımına muhtaç hale gelirler.
Görsel Algı, El Becerileri ve Hareket Yeteneğinde Zayıflama: Demans hastalarının görsel algılar, el becerileri ve hareket yeteneği konusunda imkanları kısıtlıdır. Hastalığın seyrine bağlı olarak el becerisi gerektiren işler için yetenekler zayıflar.
İdrar veya Dışkı Kaçırma: Demansın ileri evre belirtileri arasındadır. Bu evredeki hastalar başkalarının bakımına muhtaç şekilde hayatlarını sürdürür.
Sürekli Gezinme İsteği: Demansın orta ve ileri evre belirtilerinden biridir. Bu hastalar nedenini açıklayamadıkları bir gezinme isteği içindedir. Üstelik hatırlama güçlüğü ve yön duygusunun kaybı nedeniyle sürekli kaybolurlar.
Depresyon ve Kaygı Bozukluğu: Demansın bazı türlerinde depresyon ve kaygı bozukluğu da görülür. Özellikle ani gelişen veya hızlı ilerleyen türlerinde bu belirtiler daha yaygındır.

Demans Kaç Evredir?

Demans türlerinin büyük bir bölümü bir anda oluşmaz, zaman içinde gelişerek ilerler. Bu durum, demansı incelerken farklı evrelerden bahsetmeyi gerektirir. Nitekim demans nedir diye merak edenler için bu evreleri şu üç aşamada ifade etmek mümkün:

Erken Evre: Demansın ilk 2-4 yıllık dönemini ifade eder. Bu dönemde hasta, yeni öğrendiği bilgileri veya yaşadığı olayları hızla unutmaya başlar. Ayrıca yazı yazma ve cihaz kullanma becerilerinde de azalma başlar. Demansın ilk evresinde oluşan semptomlar halk arasında “bunama belirtileri” olarak bilinir.

Erken evrede hastanın bu belirtilerin farkına varması ve bazı önlemler alması, demansın ilerlemesini önleme bağlamında oldukça faydalıdır. Bununla birlikte, vasküler demans inme sonucunda oluştuğu için yaşam kalitesini yükseltme konusunda daha zor bir süreci beraberinde getirir.

Orta Evre: Demansın 4-10 yıllık dönemini ifade eder. Fakat her hastada bu süre aynı hızla ilerlemez. Bunama olarak da bilinen demansın bazı türleri hızla ilerlerken orta evre daha kısa sürebilir. Orta evrede hasta, olgu ve olaylar arasında bağlantı kurmada ciddi zorluklar yaşar. Sorunlarla başa çıkma gücü zayıflar. Zihin karışıklığı artarken günlük aktivitelerinde yardıma ihtiyaç duyar.

Erken evredeki hatırlama güçlüğü, orta evrede kaybolmak gibi sorunlara neden olur. Hastanın kişisel hijyeni azalır. Sık tekrarlayan sorular sorması da orta evre demans belirtileri arasındadır. Ayrıca saldırgan davranış özellikleri de orta evrede yaygın önemli psikolojik bulgulardan biridir.

İleri Evre: Demansın son evresidir. Bu evredeki hastalar, demansı en yoğun şekilde yaşar. Bu nedenle yakınları tanımama, hareket edememe, yutma sorunları gibi sorunlarla karşılaşırlar. İdrar veya dışkı kaçırma gibi sorunlar ileri evre demansın en yaygın belirtilerindendir.

İleri evrede bazı hastalarda sürekli gezinme isteği oluşur. Bazı hastalar ise yürümekte veya ayakta durmakta çeşitli sorunlar yaşar. Uyku düzensizliği, hareketsizlik ve olumsuz yaşam koşulları nedeniyle ileri evre demans hastalarının yaşam kalitesi ciddi ölçüde düşer. Demansın son evresinde olanlar için semptomlar çok daha zor hale gelir.