İnsanlar Neden Psikolojik Manipülasyona Başvurur?

Birçok insan, hayatının çeşitli aşamalarında psikolojik manipülasyon yöntemlerine maruz kalır. Bu yüzden, insan neden psikolojik manipülasyon yapar konusu önemli bir merak konusudur. Duygusal şiddet veya duygu sömürüsü her gün birçok insanı mağdur etmekte. Bu gibi konularda farkındalıkları artırmak için insanlar neden psikolojik manipülasyona başvurur konusunu dikkatle incelemekte yarar var. Bu konuda kısaca şunları söylemek mümkün:

• Çıkarları korumak: Manipülatörün duygusal şiddete başvurmasının en önemli nedenlerinden biri çıkarlarını korumaktır. Egosu yüksek kişiler, başkalarıyla empati kurup ortak noktalar üzerinde hareket etmeyi istemez. Kendi çıkarlarını korumak için manipülasyondan yararlanırlar.

• Güç ve kontrol arzusu: Bazı insanlar başkaları üzerinde güç ve kontrol konusunda güçlü bir arzu duyar. Normal yöntemlerle elde edemeyecekleri ihtiyaçlarını karşılamak için de bu yöntemleri kullanırlar. Ki bu da insanlar neden psikolojik manipülasyona başvurur konusunda kritik önemdedir.

• Sorumluluktan kaçınmak: Benlik duygusu ve kişiliği yeterince gelişmemiş kişiler, yaptıkları işlerin sorumluluğunu almak istemez. Bu yüzden psikolojik manipülasyon yöntemleri ve örnekleri ile hareket ederler. Bilinçli veya bilinçsiz manipülasyon yöntemleri onları ruhsal açıdan daha huzurlu kılar.

• Psikolojik bozukluklar: Bazı manipülatörler, çeşitli psikolojik bozukluklar veya mental sağlık sorunları nedeniyle bu yöntemlere başvurur. Örneğin borderline kişilik bozukluğu bunlardan biridir. Veya narsistik kişilik bozukluğu da kişiyi psikolojik manipülasyon yöntemlerine sürükler.

• Öğrenilmiş veya içselleştirilmiş davranışlar: Çevrelerinde duygusal şiddet ve manipülasyondan yararlanan ve başarı elde eden kişileri gören bireyler, bilerek ya da farkında olmadan bu yöntemleri uygular. Özellikle yönetici pozisyonundaki kişilerin bu tür davranışları çalışanlara olumsuz rol modelliği yapar. Çocukluk döneminde psikolojik manipülasyona maruz kalanlar da bu yöntemleri bazen içselleştirir.

• Güvensizlik duygusu: Kendine ve başkalarına karşı sürekli bir güvensizlik içinde olan kişiler, duygusal manipülasyon örnekleri ile olayların akışına müdahale etmek ister. Çoğu zaman farkına bile varmadan bu yöntemlerle başkalarını manipüle etmeye çalışırlar. Özellikle romantik ilişkilerde kullanılan manipülasyon teknikleri temelinde genellikle bu duygu vardır.

Kimler Psikolojik Manipülasyon Uygular?

Psikolojik manipülasyon konusunda en çok merak yaratan konulardan biri de psikolojik manipülasyonun kimler tarafından uygulandığıdır. Gerçekten de hayatımızın birçok kesitinde psikolojik manipülasyona başvuran kişiler görmekteyiz. Bunları genel olarak şu şekilde ifade etmek mümkün:

• Aile üyeleri: Farkında olarak veya olmayarak zaman zaman tüm aile üyeleri birbirlerine psikolojik manipülasyon uygular. Ki bu da insanlar neden psikolojik manipülasyona başvurur konusunda önemli bir konudur. Nitekim bunlardan bir kısmı bozuk iletişim şekillerinden kaynaklanır. Bir kısmı ise bilinçli ve sistematik bir nitelik taşır.

• Ebeveynler: Çocukları üzerinde güç ve kontrol sağlamak için birçok anne ve baba, çocuklara yönelik psikolojik manipülasyon yöntemlerini uygular. Ne var ki bu durum, çocuklarda özgüven gelişimi ve bağımsız düşünme yeteneklerine zarar verir.

• Romantik partnerler: Romantik ilişkilerde psikolojik manipülasyon yöntemleri oldukça yaygındır. Manipülatör, romantik ilişki dinamiklerini kullanarak partnerinin benlik algısını bozar. Bu tür durumlarda zihin sağlığını korumak zorlaşır.

• Yöneticiler: İş hayatında gaslighting uygulamaları psikolojik manipülasyonun en somut örneklerine sahne olur. Yönetici pozisyonundaki vasıfsız kişiler iş hayatında duygusal manipülasyon teknikleri ile kendi konumlarını korumak ister.

• İş arkadaşları: İş yerlerinde sadece yöneticiler değil, çalışanlar da birbirlerine zaman zaman manipülasyon uygular. Özellikle kariyerinde yükselmek isteyen, sorumluluktan kaçınan, kendini güvensiz hisseden kişiler bu yöntemlere daha sık başvurur. Ki bu da insanlar neden psikolojik manipülasyona başvurur konusunda önemli bir diğer noktadır.

• Sağlık personelleri: Psikolojik manipülasyonun bazı uygulamaları, hastayı kontrol altında tutmak için sağlık personelleri tarafından gerçekleştirilir. Örneğin, hastanın kendisini daha iyi hissetmesi için “Bunlar senin kuruntun” türünden cümlelerle sağlık personelleri de zaman zaman psikolojik manipülasyon uygular.

• Kanaat önderleri: Toplumda çeşitli fikir ve düşünceleri yaymak için kanaat önderleri bazı manipülasyon teknikleri uygular. Örneğin inkar, gerçekleri çarpıtma ve suçlama, bu kişilerin en temel manipülasyon teknikleridir.

• Politikacılar: Geniş kitleleri etkilemek için politikacılar zaman zaman psikolojik manipülasyona başvurur. Kitlenin davranışlarını kendi istedikleri noktaya getirmek için bu yöntemleri uygular.