Psikolojik Manipülasyon Yöntemleri ve Örnekleri

Hayatımızın birçok alanında psikolojik manipülasyonla karşılaşabiliriz. Bu konuda farkındalıklarımızı ne kadar yüksek tutarsak psikolojik manipülasyonun etkileriyle mücadele etmede o kadar avantaj sağlarız. Psikolojik manipülasyon yöntemleri ve örnekleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için kısaca şunlardan bahsetmek mümkün:

• Suçlama: Psikolojik manipülasyonun en yaygın yöntemlerinden biridir. Manipülatörün kendi yanlış davranışlarından dolayı kurbanı suçlamasını ifade eder. “Sen öyle söylemeseydin ben böyle davranmazdım” türünden cümleler psikolojik manipülasyon nedir konusunda iyi birer örnektir.

• Gerçeği çarpıtma: Olgu veya olayların nedenleri veya sonuçları hakkında doğruları çarpıtmaktır. Böylelikle kurbanın gerçeklik algısı değişir. “O olay senin zannettiğin gibi değil” türünden cümleler kurbanın hafızasından şüphe ettirir.

• Duygusal şantaj: Manipülatörün kurbanı duygusal olarak zor durumda bırakarak tehdit yoluyla isteklerini elde etmeye çalışmasıdır. “Beni bir daha görmek istiyorsan bunu yaparsın” türünden cümleler psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında en yaygın olanlarından biridir.

• Öfke ve tehdit: Manipülatörün öfke patlamaları ve tehdit yoluyla kurbanı isteklerini yerine getirmeye zorlamasıdır. Öfkeyle birlikte ifade edilen “İsteklerimi yapmazsan sonuçlarına katlanırsın” türünden cümleler manipülasyon örnekleridir.

• İnkar: Manipülatör, apaçık ortada olan veya net bir şekilde hatırlanan olayları veya konuşmaları inkar eder. Bu yolla kurbanın hafızasından şüphe etmesine neden olur. “Ben böyle söylemedim, sen yanlış hatırlıyorsun” türünden cümleler psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında oldukça yaygındır.

• Mağduru oynamak: Manipülatörün kendisini mağdur olarak gösterip kurbanı suçlu hissettirmesidir. “Hep beni suçluyorsun, beni anlamıyorsun” türünden cümleler bu tür bir manipülasyon içerir.

• Sürekli eleştiri: Manipülatörün sürekli eleştiri yoluyla kurbanın özgüvenini zedelemesidir. “Hiçbir işi düzgün yapamıyorsun” türünden cümleler kurbanı manipülatörün isteklerine boyun eğmeye iter.

• Sessiz kalma: Manipülatörün sessiz kalarak kurbanı cezalandırmasıdır. Kurbanın söylediklerine örneğin saatlerce sessiz kalması psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında önemli bir yöntemdir.

• Aşırı övgü: Manipülatörün kurbanı aşırı övgü yoluyla etkilemeye çalışmasıdır. İlişkilerde en yaygın örneği “love bombing” (aşk bombardımanı) şeklindedir. Oysa manipülatörün aşırı ilgi ve sevgi göstermesinin esas nedeni, kurbanı kontrolü altına almak istemesidir.

Psikolojik Manipülasyonun Daha Az Bilinen Yöntemleri ve Örnekleri Nelerdir?

Bazı durumlarda manipülatör, yukarıdaki yöntemlere oranla daha az bilinen teknikleri kullanır. Ki bunlar da psikolojik manipülasyon yöntemleri bağlamında oldukça önemlidir. Kısaca ele alacak olursak, bunları şu şekilde ifade etmek mümkün:

• Başkalarını kullanma: Manipülatörün başkaları üzerinden uyguladığı psikolojik manipülasyon tekniğidir. Kurbanın çevresindekileri kendi yanına çekerek onu haksız göstermek için kullanılır. “Arkadaşların da sana güvenmiyor” türünden cümleler buna bir örnektir.

• Başkalarıyla karşılaştırma: Manipülatörün kurbanı başkalarıyla karşılaştırarak kendisini eksik hissetmesine neden olmasıdır. Örneğin “Kardeşin senden daha akıllı” türünden cümleler psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında buna bir örnektir.

• Başarısızlıkları vurgulama: Manipülatörün sürekli olarak kurbanın başarısızlıklarını dile getirmesidir. “Geçen sefer de işleri bozmuştun, yine bozacaksın” türünden cümleler buna örnektir. Nitekim iş yerinde psikolojik manipülasyon konusunda bu tür cümleler oldukça yaygındır.

• Duyguları küçümseme: Manipülatörün kurbanın duygularını küçümseyerek kendisini değersiz hissetmesine yol açmasıdır. “Buna bu tepkiyi vermen gerçekten de çok komik” türünden cümleler duyguları küçümseme amaçlı manipülatif cümlelerdir.

• Yanlış bilgiler verme: Manipülatörün kasıtlı olarak yanlış bilgiler vermesiyle gerçekleşir. Örneğin, “Senin hakkında herkes böyle düşünüyor” türünden cümleler psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında böyle bir manipülasyon içerir.

• İzolasyon: Manipülatörün kurbanı sosyal çevresinden izole ederek kendisine bağımlı kılmasıdır. Nitekim kurbanın bağımsız düşünmesini bu yolla engeller. Bunun için, “Arkadaşlarınla çok fazla zaman geçiriyorsun, beni önemsemiyorsun” türünden cümleler kullanır.

• Sözde övgü: Manipülatörün kurbana övgü yapıyormuş gibi görünen, fakat aslında onu küçük düşüren sözleriyle gerçekleşir. Örneğin, “Bu kıyafetle bile güzel görünüyorsun” türünden cümleler övgü gibi görünen küçük düşürücü cümlelerdir. Psikolojik manipülasyon yöntemleri arasında bu da ciddi bir farkındalık gerektirir.

• Kendini öne çıkarma: Manipülatörün kendi duygu ve düşüncelerini öne çıkararak kurbanınkileri önemsizleştirmesidir. “Benim ne düşündüğümü önemsemiyorsun” türünden cümleler bu tür manipülasyonlar içerir.

• Sürekli yardım veya onay bekleme: Manipülatörün sürekli olarak yardım istemesiyle kurbanın üzerine aşırı yük bindirmesidir. “Bunu sensiz yapamam, desteğine ihtiyacım var” türünden cümleler kurbanın üzerindeki yükleri artırır.