Psikolojik Şiddet Nedir? Neleri Kapsar?

Şiddet türleri hayatımızın birçok alanında yaygınlaşmakta. Şiddetin en yaygın türlerinden biri olan psikolojik şiddet bunlar arasında en önemlilerinden biri. Yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu ne olursa olsun tüm insanlar psikolojik şiddete maruz kalabilir. Bu nedenle psikolojik şiddetin ne olduğu ve neleri kapsadığı konusunda farkındalıkları artırmak şart. Konuya ilişkin faydalı bilgileri bu yazımızda sizler için kısaca derledik.

Psikolojik Şiddet Kısaca Nedir?

Öncelikle psikolojik şiddet kavramından biraz bahsedelim. Kısaca ifade etmek gerekirse psikolojik şiddet, bir kişinin başka bir kişiye duygusal, zihinsel veya psikolojik olarak zarar verici davranışlarda bulunmasıdır. Bu tür davranışlar genellikle aşağılama, tehdit, manipülasyon şeklinde ortaya çıkar. Ayrıca izolasyon, sürekli eleştiri, kontrol etme veya korkutma gibi davranışlar da psikolojik şiddetin unsurları arasında yer alır.

Psikolojik şiddetin toplumsal ilişkilerde en yaygın şekilleri aşağılama ve küçümseme, korkutma, tehdit etme, utandırma ve alay etmedir. Ayrıca kişiye kendisini suçlu hissettirme, ilgisizlik ve dışlama şeklinde de psikolojik veya duygusal şiddet ortaya çıkar. Bu olgulara karşı yeterli farkındalıklar oluşmadığında depresyon, anhedoni ve benzeri psikolojik sorunlar artarak devam eder.

Psikolojik şiddet hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan bu sorunla mücadele etmek mümkün değildir. Çünkü bu şiddeti önlemek adına yapılan yanlış uygulamalar çoğu zaman mağduriyetlerin artmasına yol açar. Bu nedenle psikolojik şiddet mağdurlarının özgüveni, ruh sağlığı ve genel iyilik hali olumsuz etkilenir. Bu gibi durumlarda terapi desteği bile yetersiz kalabilir.

Psikolojik Şiddetin Fiziksel Şiddetten Farkları Nelerdir?

Psikolojik şiddet, her şeyden önce bir şiddet türüdür. Ancak her şiddet çeşidi bir psikolojik şiddet değildir. Şiddet hakkında farklı tanımlar yapmak mümkün. Bunlar arasında en yaygın olanı kaba güç kullanmaktır. Nitekim şiddetin en fazla karşılaşılan türü fiziksel şiddettir. Bu şiddet çeşidinde kişiler veya gruplar, yapmak istemedikleri bir şeye fiziksel olarak zorlanır. Üstelik şiddet uygulayan taraf, elde etmek istediği sonuçlara ulaşmak için şiddetin dozunu artırma eğilimindedir.

Buna karşılık psikolojik şiddet, herhangi bir fiziksel şiddet olmaksızın ortaya çıkar. Buna rağmen kişiyi birçok açıdan etkiler. Örneğin stres, depresyon, anksiyete bozukluğu gibi sorunlar psikolojik şiddetin yol açtığı en önemli sorunlardır. Psikolojik şiddette kişi, istemediği birtakım davranışları yapmaya psikolojik yöntemlerle zorlanır. Örneğin duygusal aşağılama ve manipülasyon ile dışlama, psikolojik şiddetin en önemli araçlarıdır.

Psikolojik şiddeti tanımlamak için kimi zaman psikolojik istismar, duygusal istismar, duygusal şiddet gibi ifadeler de kullanılır. Psikolojik şiddet suçu şikayete bağlı bir suç olduğu için mağdurun bu konuda bilgi ve farkındalıklarını yüksek tutması gerekir. Çünkü gerçekten de psikolojik şiddetin sonuçları kimi zaman fiziksel şiddetin sonuçlarından daha zararlıdır. Özellikle eşinden psikolojik şiddet gören kadın ne yapmalı konusunda farkındalıkları artırmak bireysel ve toplumsal bir sorumluluktur.

Kişinin kanıksadığı duygusal şiddet uygulamaları tüm yaşamını olumsuz etkiler. Hatta kronik depresyon veya tükenmişlik sendromu nedeniyle kişi intihar etmeyi bile düşünebilir. Bu nedenle fiziksel şiddetle başa çıkmak psikolojik şiddete oranla daha kolaydır. Dahası, psikolojik şiddet yapan erkek veya yönetici hakkında önleyici ve cezalandırıcı mekanizmaları devreye sokmak gerekir. Bunun için de öncelikle psikolojik şiddetin neleri kapsadığını iyi bilmek gerekir.

Psikolojik Şiddet Neleri Kapsar?

Psikolojik şiddet nedir diye merak edenler, bu tür davranışların neleri kapsadığını da merak eder. Aslına bakarsanız, fiziksel şiddetin tanımı ve sınırları oldukça nettir. Oysa psikolojik şiddetin kapsam ve içeriği daha geniştir. Nitekim bu durum, kullanılan psikolojik baskı araçlarının çeşitliliği ve kullanım şeklinden kaynaklanır. Kişiyi aşağılayan, sosyal çevresinden dışlayan, öfkelendiren, cezalandıran ve benzeri duygu ve durumları yaratan tüm istenmeyen olgu ve olaylar psikolojik şiddet kapsamında yer alır.

Bu bakımdan, psikolojik şiddetin kapsamı, şiddeti uygulayan kişiye ve kullandığı yöntemlere göre farklılık gösterir. Toplum içinde hemen herkes zaman zaman psikolojik şiddete maruz kalır. Yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu veya sosyal statüsü ne olursa olsun, toplumda hemen herkes psikolojik veya duygusal şiddetin mağduru olabilir. Bu konuda yeterli farkındalığa sahip olmayan bireyler, bu durumu doğru anlamlandırmada zorluk çeker. Üstelik bu durum, kişinin yaşadığı psikolojik sorunlarla başa çıkmasını zorlaştırır.

Duygusal şiddetin aşırı noktalara ulaşması, kişiyi fiziksel hastalıklarla karşı karşıya getirir. Bu gibi durumlarda örneğin “Ailemden psikolojik şiddet görüyorum, ne yapmalıyım?” türünden arayışlar artar. Baba veya anne tarafından psikolojik şiddete maruz kalan çocuklarda gelişen ruhsal sorunlar yaşamı olumsuz etkiler. Nitekim çocuğa psikolojik şiddet uygulamak tüm hukuk sistemlerinde suç kapsamında değerlendirilir. Ayrıca hamilelikte psikolojik şiddeti önlemek için de birçok yasal düzenleme mevcuttur.

Psikolojik şiddetin en çok görüldüğü ortamlardan biri de okullardır. Bu yüzden okulda psikolojik şiddeti önlemek için hem yasal düzlemde hem de öğrenciler arasında çeşitli sorumluluklar belirlenmiştir. Öğretmen psikolojik şiddet uyguladığında idari makamlar tarafından hakkında kovuşturmalar başlatılır. Bazı durumlarda öğrenciler için de psikolog ve terapi desteği ruh sağlığını korumak için fayda sağlar.

Diğer taraftan, öğrencilerin birbirlerine akran zorbalığı yöntemleri ile psikolojik şiddet uygulaması disiplin soruşturmalarına konu olur. Ki bu konuda ülkemizdeki durum maalesef giderek kötüleşmekte. Bu yüzden okullarda sözlü, duygusal ve psikolojik şiddeti önlemek için farkındalık artırıcı etkinlikler oldukça yararlıdır. Psikolojik şiddetin nedenleri ve çözüm yolları hakkında bilgiler arttıkça sorunların çözümü kolaylaşır.